Er zijn een aantal financiële kengetallen die inkleuring geven aan de structurele begrotingsruimte: het begrotingssaldo, structurele exploitatieruimte, belastingcapaciteit en grondexploitatie. Op deze kengetallen gaan we kort in.

De Begroting 2020 en de jaarschijf 2021 laten een positief saldo zien. In deze jaren is er ruimte om eventuele tegenvallers in het begrotingssaldo op te vangen. Vanaf 2022 ontstaan tekorten die in de begroting deels zijn ingevuld door de inzet van dekkingsmaatregelen. De tekorten in die jaren zijn daarmee teruggebracht tot een acceptabele omvang.

Als het begrotingssaldo wordt geschoond van incidentele baten en lasten ontstaat een beeld van de structurele exploitatieruimte. Dit kengetal geeft aan of de structurele baten (waaronder gemeentefonds en OZB-opbrengsten) toereikend zijn om de structurele lasten te dekken. Een positief percentage betekent dat sprake is van reëel structureel begrotingsevenwicht. In de eerste jaren ligt dit kengetal nog boven de nul. In 2023 ligt dit kengetal onder de nul.

Het kengetal belastingcapaciteit laat zien welke belastingverhogingen (theoretisch) nog mogelijk zijn. De referentie voor deze verhoging wordt gevormd door het landelijk gemiddelde. De onbenutte belastingcapaciteit kan, wanneer noodzakelijk, worden ingezet voor verbetering van de exploitatie. Deze oplossing past echter niet bij het terughoudende tarievenbeleid ten aanzien van lokale lasten.

De afgelopen jaren is gebleken dat grondexploitaties een forse impact kunnen hebben op de financiële positie van de gemeente. Het kengetal grondexploitatie geeft aan hoe groot de grondpositie is ten opzichte van de totale geraamde baten. Dit kengetal is laag en zal dat de komende jaren blijven. Dit betekent dat de impact van de grondexploitaties relatief klein is ten opzichte van de totale financiële huishouding. Eventuele afwijkingen werken hierdoor minder sterk door op het totale beeld.

In de jaren na 2022 zal de druk op het exploitatiesaldo eerder toe-, dan afnemen als gevolg van kosten voor vervangingsinvesteringen, zoals het Huis van Stad en Regio. Om deze tendens te keren is de lijn van de groeiambitie al eerder ingezet.