De gemeente gaat de verbintenis aan met anderen in en buiten de stad om haar doelen te realiseren en processen tot uitvoer te brengen. In sommige gevallen besteed ze haar taken uit aan andere partijen. Rond bepaalde taken is de vorm en soort samenwerking en het schaalniveau door de wetgever bepaald (onder andere bij de Veiligheidsregio), bij andere taken kiezen we op vrijwillige basis voor een bepaalde vorm en schaal van samenwerking (bijvoorbeeld Drechtsteden).
We spreken van een verbonden partij als de gekozen vorm van samenwerking leidt tot een rechtspersoon waarin de gemeente een bestuurlijk én een financieel belang heeft. Financieel belang is het ter beschikking stellen van een bedrag dat niet verhaalbaar is indien de verbonden partij failliet gaat, ofwel waarvoor aansprakelijkheid bestaat indien de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt. Hieronder vallen ook de ontvangst van baten uit beleggingsdeelnemingen, leningen of werkkapitaal verstrekken, garant staan en/of grond bezit wat in de verbonden partij is ingebracht. Als sprake is van slechts een bestuurlijk belang, zoals bij de GR Schadevergoedingsschap HSL-Zuid, A16 en A4 waarbij de kosten voor rekening van het Rijk zijn, of als sprake is van enkel een financiële verbondenheid zoals bij een subsidierelatie of van enkel een strategisch bestuurlijk samenwerkingsverband zoals bij de Zuidvleugel het geval is, dan is de organisatie wel een maatschappelijke samenwerkingspartner, maar noemen we het geen verbonden partij.
Het doel is om via de samenwerking in verbonden partijen zo maximaal mogelijk bij te dragen aan de lokale, bestuurlijke ambities met minimale risico’s. Want doordat de taken zijn uitbesteed is sprake van 'sturing op afstand' en daarmee gepaard gaande risico's. De risico's zijn in te delen in: financiële risico's en bestuurlijk/organisatorische/beleidsmatige risico's. Vanwege de vaak aanmerkelijke, bestuurlijke, beleidsmatige en financiële belangen is inzicht in en effectieve sturing op deze verbonden partijen gewenst. Zo zorgen we dat de verbonden partij de overeengekomen opdracht realiseert binnen de daarover afgesproken beleidsinhoudelijke en financiële kaders. Uiteraard hebben verbonden partijen zelf ook een eigen verantwoordelijkheid. Ze moeten rechtmatig opereren, adequaat reageren op nieuwe ontwikkelingen en transparant zijn in de informatievoorziening. Ze dienen kansen en bedreigingen tijdig te signaleren en hier middels risicomanagement op te sturen.
We hanteren het volgende risicoprofiel:
Het risicoprofiel is een mix van bestuurlijk (inhoudelijk) en financieel belang en hoeveel risico er wordt gelopen. Hoe hoger het risico, hoe meer aandacht qua sturing we voor een verbonden partij hebben. Niet alleen de aard en omvang van de activiteiten zijn belangrijk voor het risicoprofiel, ook de juridische vorm, structuur en organisatie van een verbonden partij.
We classificeren een risico als hoog (rood) indien de impact op onze gemeente groot kan zijn. Dat betekent niet per se dat het slecht gaat met de verbonden partij. Het kan ook betekenen dat het financieel belang van Dordrecht in de partij groot is (> € 5 miljoen) of dat de verbonden partij maximaal bijdraagt aan het realiseren van onze doelstellingen. Dan kan een kleine (procentuele of beleidsmatige) afwijking al grote impact hebben op het bereiken van de Dordtse doelen of de Dordtse begroting. Want als bijvoorbeeld de omstandigheden aan verandering onderhevig zijn (rijksbeleid, klantaantallen, mogelijke, bestuurlijke besluitvorming), dan heeft dat meteen gevolgen voor ons beleid of onze bijdrage. Dus zelfs al functioneert de verbonden partij goed, dan nog classificeren we het risico hoog vanwege de (mogelijke) impact voor onze eigen begroting. Vanwege de rode classificatie monitoren we (de ontwikkelingen bij) deze verbonden partij goed en is sprake van bij gelegenheid directere (bij)sturing.
We spreken van een laag oftewel groen risico als er bijvoorbeeld sprake is van een combinatie van de volgende factoren:
- De gemeentelijke bijdrage of het aandeel in de verbonden partij is laag.
- De verbonden partij is meer een uitvoeringsorganisatie, er is geen sprake van strategisch/politiek gevoelig beleid.
- De verbonden partij is zelf goed in staat om financieel bij te sturen.
- Er zijn duidelijke prestatie afspraken c.q. te realiseren doelen en de verbonden partij kan daaraan goed voldoen.
- Dordrecht is vertegenwoordigd in het Dagelijks Bestuur of aandeelhouderscommissie en heeft daarmee maximale sturingsinvloed op (het beleid van) de verbonden partij.
Vanwege de groene classificatie is dan sprake van een meer beheersmatige sturing op afstand.
Zit het risico tussen een hoog en laag in, dan is sprake van een gemiddeld (geel) risico. Er is dan sprake van een lichte vorm van monitoring.
Meer informatie over verbonden partijen treft u in deNota Verbonden Partijen (2014). Deze nota biedt een kader voor deelname aan, het oprichten van en het sturen op de verbonden partijen van de gemeente, met name gemeenschappelijke regelingen.