Datum rapportage: september 2019
Portefeuillehouder: P.H. Sleeking
Doelstelling/beoogd resultaat project
Herontwikkeling van het binnenstedelijk gebied De Stadswerven tot een multifunctioneel gebied met een stedelijk karakter, in verbinding met de historische binnenstad. De verbinding met de binnenstad zal worden vormgegeven door de realisatie van een voetgangers-fietsbrug over het Wantij tussen Stadswerven en het Noorderhoofd. In totaal zijn er in Stadswerven circa 1.000 woningen geprogrammeerd en draagt zo bij aan de ambities van dit college om de komende 4 jaar 4.000 woningen te bouwen. In recreatieve zin versterkt het gebied de stad op essentiële punten (Energieplein, Energiehuis, bioscoop, horeca).
Actuele ontwikkelingen
- Woningbouw Ontwikkelingscombinatie De Werven BV (OCW). Het proces is bouwenvelop (gemeente) en bouwprogramma en Technisch Ontwerp (OCW). Daarna volgt taxatie, koopovereenkomst, voorbereiding, verkoop en bouw. Americana is in aanbouw en wordt eind 2020 opgeleverd. Het volgende bouwplan van 45 woningen zit in de fase om getaxeerd te worden; verkoop start eind 2019 en bouw medio 2020. Het daaropvolgende bouwplan is in deelgebied A; de bouwenvelop is vastgesteld. Voor deelgebied G is ook een bouwenvelop opgesteld, waarbij we op advies van het Q team en in overleg met de hulpdiensten tot de conclusie zijn gekomen dat het beste is hier individuele kavels te gaan ontwikkelen. Uitgangspunt daarbij is dat de landtong een groene uitstraling blijft houden (relatie naar het Wantij). Het gaat dan ook om grote kavels en niet veel woningen. Qua bereikbaarheid voor auto's en veiligheidsdiensten is dit ook de beste oplossing omdat er weinig ruimte is voor veel verkeer voorlangs de Biesboschhal. Met OCW zijn we nog in gesprek wat dit betekent voor hun productie in Stadswerven noord in relatie tot de afspraken in het raamkoopcontract. Zodra er overeenstemming is hierover en nadere afspraken zijn gemaakt, zal gestart worden met het proces om de kavels te gaan verkopen. Het saneren en bouwrijp maken van de landtong is in voorbereiding. De planning wordt afgestemd met de werkzaamheden van de St Leefwerf in de zuidelijke insteekhaven. Als gevolg van de saneringsplicht, moeten alle bomen alhier gekapt worden.
- Woningbouw Minidorp: is in aanbouw en de oplevering start eind 2019.
- Woningbouw Schaerweide: is opgeleverd en de woonomgeving inclusief nieuwe oevers wordt aangelegd.
- Woningbouw Wantijhof (tegenover Energiehuis); is in verkoop en de start bouw is gepland eind dit jaar. Wordt nu bouwrijp gemaakt.
- Woningbouw vlek E (naast Wervenpark); is na aanbesteding gegund aan Bemog Projectontwikkeling; 63 woningen. Planning is start verkoop voorjaar 2020 en start bouw eind 2020.
- Woningbouw vlek H (naast Schaerweide); er is een initiatief om het v.m. 50 KV gebouw naast de Prins Hendrikbrug te gaan ontwikkelen voor woningbouw.
- Prins Clausbrug: Het Definitief Ontwerp is opgeleverd door de aannemer. Na vaststelling in augustus, kan hij de omgevingsvergunning aanvragen. Start staalbouw september 2019 en heien december 2019. Oplevering eind 2020. De bouw weg voor de brug is gereed.
- Het dempen van de noordelijke insteekhaven is gegund. Is een Engineering en Construct-aanbesteding. Na de zomervakantie start de voorbereidingsfase van de aannemer. De uitvoering start begin 2020. Allereerst moet de aannemer verder onderzoek doen naar explosieven omdat dit een verdacht gebied is voor niet ontplofte explosieven uit de 2e Wereldoorlog.
- Het bouwteam Wervenpark (aannemer/gemeente) heeft de (innovatieve) grondkerende constructie rondom het Wervenpark verder uitgewerkt en onderzocht op mogelijkheden en risico's. Vanwege afgraven en moeten werken in het droge, waardoor bemaling moet plaatsvinden, is gebleken dat er te veel risico is voor de woningen in de omgeving die veelal op staal zijn gefundeerd. Daarom is besloten door te gaan met een traditionele damwand met (innovatieve) voorzetwand.
- Herziening bestemmingsplan Stadswerven: er is een kleine herziening in voorbereiding; gaat om een herschikking van de woningaantallen per deelgebied.
- De trappen langs het Wantij worden 1 oktober opgeleverd.
- Met Dordtyart en een opleidingsinstituut (Enver) zijn afspraken gemaakt om het gebouw/de hal nog 1 jaar te gebruiken tot 1-10-2020 om leegstand te voorkomen. Na de zomervakantie worden de gesprekken met OCW om de hal te ontwikkelen afgerond.
Wat gaan we nog doen?
Activiteit | Fase | Planning | Benodigd Krediet |
Deelgebied A | Voorbereiding | 2019 - 2020 | € 2,4 mln. |
Deelgebied B | Uitvoering | 2019 - 2020 | € 1,2 mln. |
Deelgebied C | Voorbereiding | 2019 - 2022 > | € 8,9 mln. |
Deelgebied D | Voorbereiding | 2020 - 2022 > | 3,7 mln. |
Deelgebied E | Uitvoering | 2019 - 2020 | 2,3 mln. |
Wervenpark | Uitvoering | 2019 - 2019 | 0,4 mln. |
Deelgebied F | Voorbereiding | 2019 - 2020> | 5,1 mln. |
Deelgebied G | Voorbereiding | 2019 - 2020> | 1,1 mln. |
Deelgebied H | Uitvoering | 2019 | € 0,1- mln. |
Villa Augustus | Uitvoering | 2019 | 0,3 mln. |
Deelgebied I | Voorbereiding | Vanaf 2021> | € 0,1- mln. |
Deelgebied J | Uitvoering | 2019 - 2020 | 3,6 mln. |
Brug | Uitvoering | 2019 - 2020 | 7,2 mln. |
40,2 mln. | |||
Berekende rente en kostenstijging | 8,2 mln. | ||
Benodigd Krediet | € 48,5 mln. |
Wat hebben we al gedaan?
Tot nu toe gerealiseerd
Het Masterplan Stadswerven dateert uit 2009. Onder het kopje "eerdere besluitvorming" kunt u teruglezen wat er sinds 2009 aan besluitvorming heeft plaatsgevonden. Hieronder staat opgesomd welke activiteiten er in 2018 en 2019 hebben plaatsgevonden:
2018 Bouwenvelop vlek J gegund.
2018 Grondprijs afspraken gemaakt voor bouwplan Americana en voorbereiding en verkoop
bouwplan gestart.
2018 Nieuwe raamkoopovereenkomst met OCW ondertekend.
2018 Rechtszaken inzake aanbesteding Prins Clausbrug afgerond.
2018 1e fase aanbesteding vlek E afgerond.
2018 Bouwenvelop voor vlek C vastgesteld tussen OCW en gemeente.
2018 Bouwenvelop vlek G aangeleverd aan OCW.
2018 Nieuwe risicoanalyse uitgevoerd welke verwerkt is in Naris.
2018 Ramingen civiele werken in grondexploitatie geactualiseerd.
2018 Planning Stadswerven geactualiseerd.
2018 Herziene grondexploitatie 2018 vastgesteld.
2018 Voorbereiding gestart voor aanleg bouwweg naar vlek A/Prins Clausbrug en deel ter hoogte
van vlek B uitgevoerd.
2018 Overeenkomst met aannemer Prins Clausbrug getekend en gestart met de voorbereiding.
2018 Voorbereiding gestart voor dichten noordelijke insteekhaven.
2018 Gronddepot aangelegd en parkeerterrein en camperplaats opgeheven (vlek D).
2018 De definitieve woonomgeving in vlek B-zuid aangelegd.
2018 Begeleiding verkoop en uitvoering zelfbouwkavels.
2018 Afspraken gemaakt inzake overdracht openbare ruimte naar Beheer en eerste delen
overgedragen.
2018 Voorlopig ontwerp innovatieve damwanden Wervenpark afgerond en voorbereiding
aanbesteding gestart.
2018 De bouw van bouwplan vlek H, 22 egw en 12 appartementen, is gestart.
2018 De haven voor de hotelboot Villa Augustus gegraven en de hotelboot is geplaatst.
2018 Een overeenkomst afgesloten met Villa Augustus over tijdelijke verhuur parkeerplaatsen.
2018 Ontwerp bestemmingsplan vlek I vastgesteld.
2018 De trappen in Stadswerven-zuid langs het Wantij zijn in uitvoering.
2018 Planning en fasering gemaakt voor vlek A.
2018 Gestart met verkaveling vlek A ten behoeve van het opstellen van de bouwenvelop.
2018 Bouw gestart van Minidorp in de Stad.
2018 Diverse individuele kavels in uitvoering en opgeleverd.
2018 Voorbereiding vlek I uitgesteld in verband met tijdelijke huisvesting Brandweer.
2018 Verbouwing 13 KV-gebouw is gestart.
2018 Onderzoeken vlekken F en G gestart t.b.v. saneren en bouwrijp maken.
2018 OCW is gestart met onderzoek naar gebruiksmogelijkheden van de Biesboschhal.
2018 Een extra subsidie aangevraagd en ontvangen voor de aanleg van de Prins Clausbrug en voor de aanleg van het Wervenpark.
2018 Begeleiding particulier initiatief 50 KV-gebouw.
2019 Bouwenvelop vlek A.
2019 Bouw weg naar vlek A/PC brug.
2019 Definitief Ontwerp brug in concept.
2019 Fasering vlek A gereed.
2019 Fasering woonomgeving vlek B.
2019 Technisch ontwerp vlek C-west.
2019 Start fase taxatie C west.
2019 Voorbereiding saneren en bouwrijp maken C-west.
2019 Gunning uitvoering dempen noordelijke insteekhaven.
2019 Bouwteam Wervenpark in uitvoering.
2019 Gunning woningbouw vlek E.
2019 Voorbereiding saneren en bouwrijp maken vlek E.
2019 Eerste gebouw vlek F gesloopt.
2019 Afstemming planning gemeente en St. Leefwerf.
2019 Bouwenvelop vlek F opgestart.
2019 Bouwenvelop vlek G met individuele kavels.
2019 Herziening woningaantal bestemmingsplan (concept).
2019 Bouwrijp maken vlek J.
2019 Start verkoop vlek J.
2019 Oplevering Schaerweide en start aanleg woonomgeving en oevers (vlek H).
2019 2 kavels in aanbouw en 1 in optie in vlek B.
2019 Ontwerp openbare ruimte vlek A gestart.
2019 Voorbereiding saneren en bouwrijp maken vlek A.
2019 Onderzoek naar de ontwikkeling van de punt van de punt in samenwerking met OCW.
Communicatie
De huidige en toekomstige bewoners worden door middel van digitale nieuwsbrieven en via Facebook geïnformeerd over de ontwikkelingen op Stadswerven. De nieuwsbrief verschijnt regelmatig (om de 2 à 3 maanden). Daarnaast is het communicatieplan geactualiseerd. Ook is met OCW afgesproken dat de gemeente www.stadswerven.nl gaat beheren, zodat het niet meer sec een verkoopsite is van OCW. Op 25 september a.s. is er een bezoek van de commissie Grote projecten georganiseerd aan Stadswerven.
Financiën en risico's
Actuele raming en dekking
De grex Stadswerven sloot per 1-1-2019 € 53,8 miljoen (nadelig).
Kosten | Gerealiseerde kosten (13-08-2019) | € 60,10 mln. |
Nog te realiseren kosten | € 42,33 mln. | |
Totale kosten | € 102,43 mln. | |
Opbrengsten | Gerealiseerde opbrengsten | € 16,66 mln. |
Nog te realiseren opbrengsten | € 51,11 mln. | |
Totale opbrengsten | € 67,77 mln. | |
Saldo | Boekwaarde per 1-1-2019 | € 55,96 mln. |
Rente-effect | € 2,14 mln. | |
Eindwaarde per 31-12-2025 | € 53,82 mln. | |
Voorziening | Getroffen voorziening per 1-1-2018 | € 53,82 mln. |
Het saldo van de grondexploitatie is de financiële vertaling van de uitgangspunten die vastgesteld zijn tegelijkertijd met het openen van de grondexploitatie. Het verwezenlijken van deze uitgangspunten gaat gepaard met financiële risico’s. Het financieel management omtrent de grondexploitatie impliceert naast het sturen op het financieel resultaat daarom ook het sturen op risico’s. Het risicoprofiel van Stadswerven bedraagt per 1-1-2019 € 10,6 miljoen (90%).
Liquiditeitenplanning
Risico's en beheersmaatregelen
# | Risico's | Beheersmaatregel |
1 | ||
2 | ||
3 | ||
4 | ||
5 |
Kaders en uitgangspunten
Contractuele kaders:
Grondposities
Gemeente: binnen het ontwikkelgebied grotendeels gemeente eigendom. De diverse KV-gebouwen zijn particuliere ontwikkelingen.
Overeenkomst(en)
Overeenkomst ter verwerving van kooprechten bouwgronden Plangebied De Stadswerven d.d. juli 2018. Van belang is hierbij op te merken dat de Ontwikkelingscombinatie de Werven (OCW) vanaf 2001 de ontwikkelrechten van vrijwel het gehele gebied had verkregen (zogenaamde claimgebied) en dat daarvoor eerder in 2011 een overeenkomst is gesloten. Met het oog op de Europese aanbesteding- en staatssteunregels heeft de overeenkomst in essentie het karakter van een (raam)koopovereenkomst en niet van een samenwerkingsovereenkomst.
Looptijd overeenkomst
De een na laatste overeenkomst is mei 2011 in werking getreden en de laatste juli 2018. De planning kent een doorlooptijd van 2011 tot en met 2027. De vigerende grondexploitatie loopt tot 31 december 2027. Behoudens tussentijdse beëindiging (surseance, faillissement etc.) eindigt de overeenkomst op het moment waarop partijen aan alle verplichtingen hebben voldaan.
Algemene kenmerken contract:
- Lang lopende, niet opzegbare overeenkomst, met wederzijdse verplichtingen.
- Grondpositie en grondexploitatie volledig voor rekening gemeente.
- Ontwikkelingscombinatie De Werven BV, na contractovername per 19 juni 2014, Ontwikkelingscombinatie Stadswerven C.V. (OCW), heeft contractuele aanspraken (ontwikkelrechten/rechten van koop) op en dus financieel belang bij nagenoeg het gehele gebied Stadswerven Noord. Slechts deelgebied E is expliciet uitgezonderd van de kooprechten. Het staat de gemeente vrij daarover te beschikken en daarmee te doen wat haar goeddunkt. In het contract met OCW van juni 2018 is geregeld dat de gemeente de mogelijkheid krijgt om in Stadswerven-noord 80 woningen uit te geven in particulier opdrachtgeverschap en dat OCW plangebied A, met uitzondering van de punt van de Punt, voor haar rekening neemt.
- In het recente contract van 2018 zijn tijdsafspraken gemaakt over de wijze waarop en de termijnen waarbinnen de grondprijs per vlek wordt bepaald (ten opzichte van het contract uit 2011 is hier een versnelling in geregeld).
- De gemeente is buiten de onder 3 genoemde uitzondering, niet vrij om rechtstreeks met derden te onderhandelen/contracteren over de verkoop van gronden in Stadswerven-noord. De Ontwikkelingscombinatie Stadswerven CV (OCW) is de eerst rechthebbende.
- Binnen het plangebied Stadswerven, maar buiten de context van deze overeenkomst, vallen de deelgebieden E en I en J in Stadswerven-zuid. Deze kunnen in afwijking van de planning door de gemeente eerder worden ontwikkeld, voor zover dat niet concurrerend is met op dat moment door de Ontwikkelingscombinatie De Werven BV (OCW) in ontwikkeling zijnde deelgebieden.
Betrokken Private partijen
Ontwikkelingscombinatie Stadswerven C.V. waarin thans samenwerken:
- AM BV.
- Dura Vermeer Bouw Zuid West BV.
- Aanneming Maatschappij J.P. van Eesteren BV.
- NBU
- Bemog
- Diverse aannemers bouw en woonrijp maken
- Private partijen voor één locatie per partij:
- Leyten
- Looye
- CPO het Minidorp
- Den Hoed
- Isa beheer
Bestemmingsplan, stedenbouwkundig plan etc.
Masterplan: vastgesteld door de raad op 12 mei 2009.
- Stedenbouwkundig Plan: vastgesteld door de raad op 26 januari 2010.
- Beeldregieplan: vastgesteld door de raad op 26 januari 2010.
- Bestemmingsplan De Stadswerven: vastgesteld door de raad op 1 mei 2005, goedgekeurd door Gedeputeerde Staten op 18 oktober 2005, in werking getreden op 22 december 2005. Geactualiseerd bestemmingsplan vastgesteld door de raad op 10 mei 2016 en onherroepelijk geworden.
Scope
Stadswerven bestaat uit een zuidelijk en een noordelijk deel. Het zuidelijk deel wordt begrensd door de Noordendijk, de Oranjelaan, het Wantij en de Biesboschstraat. Het noordelijk deel door de Merwede, het Wantij, de Merwedestraat en de bedrijfsbebouwing oostelijk van de Papendrechtsestraat. Het inmiddels ge-verbouwde Energiehuis, de parkeergarage, de bioscoop en Villa Augustus maken geen onderdeel (meer) uit van het project. Stadswerven is een herstructureringsgebied van (vooral) scheepsbouw en andere bedrijvigheid naar (binnen-) stedelijk wonen met voorzieningen. Het gaat om voorzieningen aan de noordzijde die een stedelijke menging van wonen met enkele andere functies moet geven en een menging van wonen met meer grootschalige centrumachtige voorzieningen aan de zuidzijde. In Stadswerven-zuid zijn ontwikkelingen gaande, zoals aanleg trappen Wantij, bouwplan vlek J, initiatieven ontwikkeling gebouwen 13 KV, 50 KV en Tennet langs Oranjelaan, Regiokantoor, tijdelijke huisvesting Brandweer, die invloed hebben op de omgeving met name op het gebied van parkeren, die aandacht vragen vanuit het project.
Programma
KPI's/projectresultaten | Bestemmingsplan | Gerealiseerd | In ontwikkeling | Status |
Aantal woningen Stadswerven | 863 | 146 | 189 | |
Appartementen | 605 | 43 | 133 | |
EGW | 225 | 69 | 54 | |
Vrije kavels | 29 | 2 | ||
Waterwoningen | 5 | 0 | ||
Aantal woningen Stadswerven Zuid - Vlek I | 160 | 110 | ||
Appartementen (incl. Regiokantoor) | 142 | 110 | ||
EGW | 18 | |||
Voorzieningen Stadswerven Zuid | ||||
Bioscoop m2 | 2.400 | 2.400 | gereed | |
Parkeren aantal | 2.112 | 2.112 | gereed | |
op schema | ||||
mogelijke vertraging | ||||
vertraagd t.o.v. vorige planning |
Voorgaande besluitvorming
Orgaan | Datum | Zaaknummer | Besluit |
Raad | 28-2-2006 | Grif/06/43 | Aangaan Realisering/koopovereenkomst met Wantij Vastgoed BV inzake Villa Augustus |
Raad | 9-9-2008 | Vaststellen van notitie “ambities en uitgangspunten Stadswerven 2005-2008” | |
Raad | 12-5-2009 | Vaststellen van Masterplan Stadswerven | |
Raad | 26-1-2010 | Instemmen met stedenbouwkundige uitwerking van Stadswerven c.a. evenals de financiën, grondexploitatie, parkeerexploitatie en relaties met externe partijen | |
Raad | 23-11-2010 | Instemmen met tijdelijke invulling Biesboschhal door Dordtmij | |
Raad | 11-1-2011 | Vaststellen van addendum Villa Augustus (geen wensen & bedenkingen) | |
Raad | 18-1-2011 | Vaststellen van de voorovereenkomst met Leyten (geen wensen & bedenkingen) | |
Raad | 19-4-2011 | Vaststellen van de raamovereenkomst met Ontwikkelingscombinatie De Werven BV (OCW) | |
Raad | 24-4-2012 | Vaststellen van voorstellen met betrekking tot de bioscoop en parkeergarage | |
College | 22-10-2013 | Nadere afspraken met de Ark van Noach | |
Raad | 17-12-2013 | Vaststellen van aanvullingen en wijzigingen op eerder vastgestelde uitgangspunten Stadswerven | |
Raad | 17-12-2013 | Vaststellen van de bijgestelde grondexploitatie Stadswerven | |
Raad | 17-12-2013 | Vaststellen van de tweede herziening bestemmingsplan Stadswerven | |
College | 20-2-2014 | Vaststellen van Beheerplan Stadswerven-Zuid | |
College | 15-5-2014 | 1200781 | Instemming met statutaire wijziging Ontwikkelingscombinatie De Werven BV (OCW) |
College | 4-6-2014 | 728179 | Instemmen met tijdelijke vestiging Warten auf der Fluss en permanente handhaving van de Kraanbaan |
College | 16-6-2014 | 1230267 | Aangaan Allonge I met OCW inzake deelgebied B-zuid |
College | 15-7-2014 | 728179 | Aangaan aanvullende koopovereenkomst met Wolff Dordrecht BV inzake verkoop grond ten bate van bioscoop |
College | 11-11-2014 | 593326 | Verkoop grond aan OCW ten bate van bouw 24 woningen noordrand B-zuid |
Raad | 9-12-2014 | Het beschikbaar stellen van een bedrag van € 150.000 voor geluidwerende voorzieningen aan woningen Noordendijk en Biesboschstraat. | |
College | 20-1-2015 | 1341269 | Kennisnemen van de rapportage evaluatie beheersplan Stadswerven Zuid van 2014, van 4 december 2014 en instemmen met het voorstel dat de beheergroep haar werkzaamheden aanpast door twee keer per jaar ook alle omwonenden uit te nodigen voor een informatiebijeenkomst. |
Raad | 17-2-2015 | 1393541 | Instemmen met de wijzigingen van het stedenbouwkundige plan van Stadswerven deelgebied E en Wervenpark en akkoord te gaan met de wijziging van de grondexploitatie. |
College | 20-1-2015 | 1341392 | De raad te informeren over het voorontwerp voor de herinrichting van het plein en de openbare ruimte in Stadswerven Zuid. |
Raad | 12-5-2015 | Actualiseren bestemmingsplan De Stadswerven (voorontwerp). | |
College | 8-9-2015 | 1486653 | Verkoop grond aan OCW ten bate van bouw 23 woningen zuidrand B-noord |
College | 8-3-2016 | Vaststellen geactualiseerd bestemmingsplan Stadswerven. | |
Raad | 10-5-2016 | Vastgesteld geactualiseerd bestemmingsplan. | |
College | 12-7-2016 | 1731958 | Verkoop grond B-zuid aan OCW ten bate van bouw appartementengebouw The Lighthouse |
College | 12-7-2016 | 1650591 | Verkoop grond B-zuid aan Vario Ontwikkeling BV en Looye Vastgoed BV ten bate van bouw appartementengebouw het Dok |
Raad | 20-12-2016 | Vaststellen herziene bouwgrondexploitatie Stadswerven en de begroting met de derde verzamelwijziging te wijzigen. | |
Raad | 20-12-2016 | Bestemmingsplan onherroepelijk. Medewerking aan burgerinitiatief Stichting De Leefwerf, invulling varend erfgoed, zuidelijke insteekhaven. Voorwaardelijk een subsidie beschikbaar te stellen van € 150.000. Mee te werken aan een initiatief van de Stichting Leefwerf. Voor varend erfgoed in de zuidelijke insteekhaven, voor maximaal zes schepen met een oppervlakte gebruik van 25% van de haven. | |
College | 27-6-2017 | 1919544 | Verkoop grond aan Stichting Minidorp in de Stad ten bate van bouw appartementengebouw B-noord |
College | 10-10-2017 | Beschikbaar stellen uitvoeringskrediet Prins Clausbrug | |
Raad | 19-12-2017 | Goedkeuring aanvullend krediet Prins Clausbrug. | |
Raad | 19-12-2017 | Raadsinformatiebrief Stichting Leefwerf de Biesbosch vka. | |
Raad | 12-6-2018 | RIB Nieuw contract OCW | |
Raad | 28-8-2018 | Raadsinformatiebrief inzake raamkoopovereenkomst OCW | |
Raad | 11-12-2018 | Herziening bouwgrond exploitatie |